
Hoe digitaler we worden, hoe menselijker we moeten zijn

Frederik Anseel
bedrijfspsycholoog
bpost is een bedrijf in digitale transformatie. De brief maakt plaats voor onlinediensten. Artificiële intelligentie, robots en analytics lijken een van de oudste en meest herkenbare diensten ter wereld fundamenteel te veranderen. Is er nog een toekomst voor mensen bij bpost?
Al 40 jaar voorspellen managementgoeroes het einde van de organisatie en de loopbaan zoals we ze kennen. Maar de toekomst voorspellen kan niemand. En onderzoekers Osborne en Frey, die in 2013 de wereldpers haalden met hun onderzoek dat 47 procent van alle jobs bedreigd was, geven nu aan dat ze verkeerd begrepen werden. Recenter onderzoek van Frey bevestigt dat er door technologie ook nieuwe, andere jobs bijkomen.
Dit is de essentie: hoe jobs er in de toekomst uit zullen zien, is moeilijk te voorspellen, maar diensten zullen altijd een peoplebusiness zijn. Jobs wijzigen nu eenmaal als nieuwe technologie zich aandient. Die verandering is continu. Misschien praten we nu met ontzag over AI, robots en analytics, maar kijken we daar binnen 30 jaar lachend op terug.
Want wie gelooft dat we nu een diepgaande revolutie meemaken, moet zich eens indenken hoe mensen zich voelden toen ze brieven meestuurden met de eerste schepen naar de nieuwe wereld in Amerika of Australië. Hoe wereldleiders een boodschap voor de mensheid meegaven op een silicone schijf bij de landing op de maan. Hoe een postoorlog tussen West- en Oost-Berlijn tijdens de koude oorlog brieven sturen onmogelijk maakte.
We leven niet in een unieke tijd van grote transformatie. Dat zou impliceren dat er na deze tijd van grote verandering opnieuw een moment van rust, van business as usual komt. Dat zal niet gebeuren. Omdat ieder van ons slechts in een beperkt stukje geschiedenis kan leven, lijkt het telkens opnieuw alsof we in de meest unieke tijden leven. Omdat de technologische veranderingen elkaar vandaag misschien sneller opvolgen, is het de grootste uitdaging om ervoor te zorgen dat mensen blijven bijleren.
Hoe organiseer je werk, zodat mensen blijven leren? Het recept is hetzelfde recept waarmee je motiverend werk organiseert, namelijk de drie C’s: Career, Connection en Cause.

Career betekent dat je loopbanen ontwerpt waarin mensen een langetermijnperspectief hebben, waarbij ze het gevoel hebben vooruitgang te maken en ergens naartoe gaan. Mensen hebben behoefte aan psychologische veiligheid vooraleer ze risico’s nemen om te experimenteren en bij te leren. Ze moeten de kans krijgen om een identiteit op te bouwen; als je niet weet wie je kan zijn in de toekomst, ben je ook niet bereid te investeren in leren.
Connection betekent dat leren geen individueel proces is, maar ingebed is in de omgeving en gedreven door anderen. De mens is een sociaal dier. Dus moet je als organisatie investeren in een rijke feedbackomgeving, waar niet alleen managers feedback geven. Mensen moeten aangemoedigd worden om de grenzen van hun functie, team en bedrijf te overschrijden om sociale netwerken uit te bouwen. Leiders dagen mensen uit door échte connectie te maken, door te luisteren, vragen te stellen en te coachen. Leren kan slechts in een team waar mensen zich psychologisch veilig voelen om te experimenteren met nieuwe manieren van werken, waar ze zaken ter discussie mogen stellen en waar ze af en toe kunnen falen.
Cause betekent dat mensen weten waarom ze leren, hoe ze zichzelf kunnen overstijgen. Hoe maakt hun job een verschil voor anderen? Dat hoeft geen hoger purpose te zijn, vooropgesteld door de organisatie. Mensen kunnen op allerhande manieren betekenis vinden in hun werk. Maar zonder betekenis en de kans om zelf te bepalen hoe ze een bijdrage leveren in deze wereld, is er weinig motivatie om te blijven leren.
Wie gelooft dat we nu een revolutie meemaken, moet zich eens indenken hoe mensen zich voelden toen ze brieven meestuurden met de eerste schepen naar de nieuwe wereld in Amerika.

Er is geen eenvoudige formule voor levenslang leren. Het vraagt een organisatie die mensen met hun eigen identiteit, wensen en dromen centraal stelt. Dat betekent dat hoe digitaler het bedrijf wordt, hoe menselijker we moeten zijn.
Frederik Anseel, bedrijfspsycholoog
Sinds november 2019 is Frederik Anseel Professor of Management & Associate Dean Research van de University of New South Wales Sidney (Australië).
Downloads

